Bardzo się cieszymy, że możemy wszystkim udostępnić tom Rozmowy na/o granicy. Jego autorki Ksymena Filipowicz-Tokarska i Małgorzata Zduniak-Wiktorowicz od lat prowadzą spotkania i rozmowy z autorkami i autorami. To pierwsza część ich dokonań.
W tomie znajdują się rozmowy z Ingą Iwasiów, Brygidą Helbig
, Angeliką Kuźniak, Ziemowitem Szczerkiem i Ignacym Karpowiczem. My wiemy, że w Słubicach toczą się kolejne rozmowy i będą kolejne tomu. Póki co, polecamy tom pierwszy – pobierajcie i czytajcie, no i udostępniajcie, bo rzadko się zdarza wolny dostęp do tak ciekawych rozmów!
Tutaj cały tom: Rozmowy na_o granicy, Ksymena Filipowicz-Tokarska i Małgorzata Zduniak-Wiktorowicz
Autorki o „Rozmowach na/o granicy”:
Podczas wszystkich spotkań z pisarkami i pisarzami rozmawiałyśmy o granicach: od tych geograficznych, państwowych, przez mentalne, psychologiczne, po granice płciowe. Rozmowy te przyniosły wiele interesujących odpowiedzi, podpowiedzi i zapowiedzi. Mamy wrażenie, że przy ich okazji wytworzył się rodzaj „transgranicznych” spotkań ludzi związanych z literaturą, piszących i czytających, którzy szukają prawdy o graniczności własnej egzystencji. Okazało się na przykład, że dla wielu z nas śmierć ciągle bywa ważniejszym tematem niż życie (o tym przeczytają Państwo w rozmowie z Ingą Iwasiów), a trudna polsko-niemiecka przeszłość potrafi nieoczekiwanie powrócić pod postacią dziecięcego balonika (vide wywiad z Angeliką Kuźniak).
Rozmowy, które prezentujemy w tej książce, toczą się wokół najnowszych publikacji zaproszonych do Słubic autorek i autorów, ale interesuje nas cała ich twórczość, również ta naukowa – Ingi Iwasiów i Brygidy Helbig-Mischewski czy publicystyczna – jak w przypadku Angeliki Kuźniak i Ziemowita Szczerka. Dyskutując o całości pisarstwa naszych gości, chcemy śledzić, jak ewoluują ich poglądy i wydobywać główne zainteresowania twórcze naszych rozmówców. U Helbig będzie to trauma emigracji, u Iwasiów pograniczność Szczecina, przestrzeń jako wyraz relacji międzyludzkich i międzysąsiedzkich zwrócą uwagę Szczerka, a subwersje artystyczne staną się tematem książek Ignacego Karpowicza.
W każdym z wywiadów rozmówcy mówili także o tym, co sądzą na temat współczesnych relacji polsko-niemieckich, często formułując odmienne wnioski. Uwagę zwraca także różnorodność ich stylów wypowiedzi, wyczuwalna odrębność sposobu patrzenia na świat oraz
temperament. Dzięki temu zbiór tych rozmów jest mozaiką prawdziwych osobowości literackich ostatnich lat. Podobnie jak Inga Iwasiów pisała w „Blogotonach”, że udział w imprezach literackich umożliwia jej poznawanie pisarskich autorytetów (wspomniała np. o Hannie Krall), tak słubickie spotkania, które zorganizowałyśmy daleko od dużych centrów życia kulturalnego, są dla nas niepowtarzalną okazją do bezpośredniej, często kameralnej rozmowy z wybitnymi polskimi pisarkami i pisarzami.
Ponieważ z autorkami i autorami spotykamy się na tej konkretnej granicy, bardzo ważne jest też dla nas poszukiwanie znaczników relacji polsko-niemieckich, nieoczywistych odczytań przeszłości, teraźniejszości, ale także przyszłości. Szczególnie teraz, gdy w Europie wojna coraz realniej zaznacza swoją obecność nie tylko w przestrzeniach dyskursów politycznych, należy pytać o istotę relacji Polaków z sąsiadami i wsłuchiwać się właśnie w odpowiedzi pisarzy, których przenikliwość pozwala zobaczyć wiele więcej, jakąś prawdę. Czasem niewygodną, często bolesną, ale zawsze potrzebną.
Rozmowy te odbywają się na uniwersytecie, w Collegium Polonicum, a ich podglebiem jest ciągle żywa nieufność kultury wobec tego, co masowe. Słubice są w tym kontekście nie tylko symbolicznym miejscem spotkań, które wytycza ścieżki naszych interpretacji. Tak jak literatura wysoka zawsze będzie stała w opozycji do popularnej, tak i prowincja jest i będzie soczewką skupiającą wady mainstreamowego świata. Z tej perspektywy widzi się wyraźniej, bo dystans służy namysłowi.
Małe przygraniczne miasto, gdzie relacje polsko-niemieckie to nie tylko transakcje handlowe, ale również spotkania naukowe, którym patronują Collegium Polonicum i działający w nim Polsko-Niemiecki Instytut Badawczy, jest świetnym miejscem do dyskusji na temat granic literackich, a może nawet otwarcia dyskusji o granicach literatury. Mamy nadzieję, że „Rozmowy na/o granicy” będą powodem i zachętą do kolejnych spotkań czytelników z polskimi pisarkami i pisarzami.
Do zobaczenia w bibliotece.
Ksymena Filipowicz-Tokarska
Małgorzata Zduniak-Wiktorowicz
Gender Ex 